Złożoność modeli biznesowych została uwzględniona w przepisach podatkowych, czego wyrazem stały się rozmaite formy opodatkowania przedsiębiorstw. Przedstawimy pokrótce poszczególne rodzaje podatków, odpowiadając na pytanie, jakie z nich najlepiej posłużą do rozliczania się z fiskusem.
Formy opodatkowania w polskim prawie
Wybór formy opodatkowania musi być dokonany już na etapie rejestrowania działalności gospodarczej, i wskazany na formularzu CEIDG-1. Optymalizacja ekonomiczna i indywidualny interes przedsiębiorcy powinny być wyznacznikami na etapie selekcyjnym, dlatego ważna jest tu znajomość każdej z form i dostosowanie ich do danej firmy. W Polsce mamy 4 formy opodatkowania: opodatkowanie na zasadach ogólnych, podatek liniowy, ryczałt i karta podatkowa. Nie są to jednak zasady wymienialne między sobą w dowolny sposób – podlegają ograniczeniom pod względem progu dochodowego czy rodzaju prowadzonej działalności.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych
Wyjaśniając opodatkowanie na zasadach ogólnych, należy najpierw powiedzieć czym jest skala podatkowa. To ustalony odgórnie próg dochodowy, po przekroczeniu którego podatek będzie naliczany w inny sposób. Obecna skala podatkowa ma swój punkt graniczny na kwocie 85528 zł, liczonej w skali roku. Jeśli dochody firmowe będą mniejsze od tej wartości, naliczony zostanie podatek w wysokości 17%. Przekroczenie kwoty drugiego progu podatkowego poskutkuje zwiększeniem kwoty należnego podatku do 32%, jednak tylko od wartości nadwyżki. Zasady ogólne pozostają najbardziej popularną formą opodatkowania wśród przedsiębiorców.
Zaliczki na podatek dochodowy muszą być opłacane cyklicznie. Przedsiębiorca ma tu jednak wybór i może dokonywać rozliczeń w trybie miesięcznym lub kwartalnym. Wybór formy opodatkowania jako skala podatkowa umożliwia odliczanie od podstawy opodatkowania tzw. kosztów uzyskania przychodu. Są to wszelkie wydatki związane z działaniem firmy, bez których niemożliwa byłaby działalność. Koszty uzyskania przychodu realnie zmniejszają wartość całkowitą należnego podatku. Przedsiębiorcy rozliczający podatek na zasadach ogólnych muszą corocznie składać deklarację podatkową na formularzu PIT-36. Jest to najlepsza forma opodatkowania dla firm czyniących duże inwestycje i posiadających znaczne miesięczne koszty działalności. Ich odliczenie od podstawy podatku staje się kluczowym czynnikiem optymalizującym wysokość zobowiązania wobec Urzędu Skarbowego. Przy skali podatkowej istnieje możliwość korzystania z ulg podatkowych czy wspólnego rozliczania z małżonkiem. Jednak przedsiębiorstwa znacznie przekraczające wartość 85528 zł w skali roku, powinny wybrać inną formę opodatkowania ze względu na narastające kwoty należnego podatku, które niwelują wszelkie pozostałe korzyści.
Podatek liniowy
Wybierając podatek liniowy, dochód zostaje opodatkowany stałą wartością ustaloną obecnie na 19%, niezależnie od wartości przychodów. Również tutaj należy prowadzić księgę przychodów i rozchodów; występuje także możliwość odliczania kosztów uzyskania przychodu od podstawy opodatkowania. Wady tego rozwiązania koncentrują się głównie na braku możliwości korzystania z ulg, rozliczania wspólnie z małżonkiem, czy uwzględniania kwoty wolnej od podatku. Jednak dla przedsiębiorstw o dużych dochodach te czynniki mają marginalne znaczenie, a podatek liniowy pozostaje jedynym ekonomicznie uzasadnionym wyborem.
Ryczałt
Ryczałt jest dość skomplikowaną formą opodatkowania, która ustala jednolite stawki podatku dla wybranych rodzajów działalności. Obejmują one zakres 2-17%. Decydując się na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, nie mamy możliwości odliczeń kosztów uzyskania przychodu. Katalog rodzajów działalności gospodarczej wyłączonych z możliwości rozliczania ryczałtem został podany w ustawie.
Karta podatkowa
Artykuł 23 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym dokładnie precyzuje, kto może rozliczać się kartą podatkową. Karta podatkowa pozostaje najprostsza w obliczeniach, a także niezwykle atrakcyjna pod względem wysokości opłat z tytułu podatku. Nie ma tu obowiązku prowadzenia ewidencji, a kwota podatku jest stałym obciążeniem, bez miesięcznych zaliczek znanych z innych form opodatkowania. Pozostaje również niezależna od osiąganych przychodów. Podobnie jak w przypadku ryczałtu, karta podatkowa nie daje możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów. Jedynym odliczeniem, na które zezwalają przepisy prawne, staje się składka 7,75% na ubezpieczenie zdrowotne. Dla wybranych rodzajów działalności karta podatkowa stanowi bardzo atrakcyjny sposób rozliczania, jednak przed dokonaniem wyboru należy przeprowadzić dokładną kalkulację zysków i strat, aby mieć jasny obraz finansowych korzyści oraz kosztów alternatywnych.
Jaką formę opodatkowania wybrać dla firmy
Decyzja o wyborze formy opodatkowania zostaje czasem narzucona przez prawo, jednak najczęściej pozostaje w gestii indywidualnej decyzji przedsiębiorcy. Nie da się udzielić jednoznacznej rekomendacji. Jednak podstawowym warunkiem determinującym wybór staje się kalkulacja ekonomiczna. Karta podatkowa oferuje najniższe stawki podatku, jednak podlega ograniczeniom co do rodzaju działalności. Zasady ogólne dają duże możliwości odliczeń, jednak dla firm o największych dochodach korzyści są przesłaniane przez straty finansowe wynikające z przekroczenia drugiego progu skali podatkowej. Dla nich dużo lepszym rozwiązaniem stanie się podatek liniowy.
Wybór formy opodatkowania to jedna z najważniejszych decyzji dla nowego biznesu. Dobrą wiadomością pozostaje fakt, że formę opodatkowania można zmienić w trakcie funkcjonowania firmy, z ograniczeniem częstotliwości takich zmian do jednej w roku.
