Zatrudnienie współmałżonka, dzieci lub rodziców to rozwiązanie często stosowane ze względu na liczne korzyści organizacyjne. Osoby z najbliższej rodziny są dużym wsparciem dla przedsiębiorców, warto jednak zdać sobie sprawę, z jakimi obowiązkami wobec organów podatkowych należy się liczyć w takiej sytuacji.
Mały ZUS” a osoba współpracująca
Pracownikom, z którymi właściciel firmy jest spokrewniony na zasadach określonych w ustawie nie przysługują żadne ulgi. Nawet jeśli przedsiębiorca dopiero założył firmę i korzysta ze składek preferencyjnych, nie może objąć tym ułatwieniem osoby współpracującej. A za taką według ustawy o ubezpieczeniach społecznych uznaje się: małżonka, rodziców, dzieci (właściciela firmy, małżonka lub przysposobione), macochę i ojczyma. Ustawa nie wymienia rodzeństwa, dlatego zatrudnienie siostry lub brata odbywa się na zasadach analogicznych do obowiązujących pozostałych pracowników. Dodatkowo przedsiębiorca i osoba współpracująca muszą pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym. Ważny jest również sam wkład w prowadzenie działalności – pomoc nie może mieć charakteru incydentalnego, lecz stały. Ponadto wszelkie działania muszą mieć ścisły związek z priorytetami firmy oraz powinny przebiegać w sposób zaplanowany i zorganizowany. Jeśli wszystkie te czynniki zostaną spełnione, nawet wsparcie nieodpłatne stanie się podstawą do opłacania składek ZUS.
Zatrudnienie osoby współpracującej na umowę o pracę lub umowę zlecenie
Jeśli przedsiębiorca zatrudnia w swojej firmie osobę z najbliższej rodziny, w tym małżonka, musi opłacać za nią składki ZUS w pełnym wymiarze. Składki nie są odprowadzane na podstawie ustalonego wynagrodzenia – w tym zakresie osoby współpracujące zatrudnione na umowę o pracę objęte są tymi samymi regulacjami prawnymi, co sami przedsiębiorcy. Sytuacja zmienia się w przypadku podpisania umowy zlecenie. Wówczas składki należy odprowadzić w kwocie uzależnionej od wysokości wynagrodzenia – dokładnie tak, jak miałoby to miejsce podczas zawarcia umowy z obcą osobą. ZUS w takim przypadku nie traktuje osoby spokrewnionej jako współpracującego, ale jako zleceniobiorcę. Zawsze warto się jednak upewnić, że składki są opłacane w sposób zgodny z prawem. W tym celu najlepiej znaleźć profesjonalne biuro rachunkowe, które podejdzie do sprawy indywidualnie i wyjaśni wszystkie formalne niejasności. ZUS dopuszcza możliwość przeprowadzenia kontroli, dlatego lepiej upewnić się co do prawidłowości wdrożonych rozwiązań księgowych.
Wynagrodzenie osoby współpracującej a koszt przedsiębiorstwa
Obecnie w świetle ustawy o PIT wynagrodzenie za pracę zarówno przedsiębiorcy, jak i osób współpracujących (ale tylko najbliższych – małżonka i dzieci) nie może zostać uwzględnione w kosztach uzyskania przychodu. Zasada ta obowiązuje w przypadku umowy o pracę, umowy zlecenie i umowy o dzieło. Ministerstwo zapowiedziało jednak aktualizację przepisów, która pozwoliłaby na wliczenie wynagrodzenia wypłacanego małżonkom lub dzieciom do kosztów firmy. Takie rozwiązanie zdecydowanie usprawni księgowość wielu przedsiębiorstw i zwiększy opłacalność zatrudnienia osób z najbliższej rodziny.
